Welke rol kun je kinderen geven tijdens een uitvaart? Waar de meeste kinderen vroeger weg werden gehouden bij een begrafenis, de dood was immers een ‘eng’ onderwerp om te bespreken, is het tegenwoordig gebruikelijk dat zij juist bij het afscheid worden betrokken. Ouders vertellen steeds vaker in begrijpelijke taal over wat het betekent als opa, oma of iemand anders binnen hun kring is overleden. Tijdens de uitvaart krijgen kinderen regelmatig een kleine rol toebedeeld. Dit neemt vaak enigszins de spanning weg van deze beladen dag. Uitvaartbegeleider Maurice van Zijl heeft hier veel ervaring mee en deelt in deze blog zijn inzichten en tips.
Kinderen actief betrekken bij een uitvaart
De afgelopen jaren zien we dat kinderen steeds vaker een rol krijgen toebedeeld tijdens de uitvaart. Hoe hun ‘taak’ tijdens deze dag wordt vormgegeven, is steeds weer anders. Bij Stoppelenburg vinden we het belangrijk om de rol van aanwezige (klein)kinderen altijd te bespreken met de nabestaanden. Samen bekijken we dan op welke manier we daaraan invulling kunnen geven. Dat begint soms al voordat het afscheid plaatsvindt. Kinderen kunnen bijvoorbeeld een laatste tekening op de kist maken of een eerder gemaakte tekening in de kist leggen. Tijdens de uitvaart zijn er allerlei manieren te bedenken om de jonge aanwezigen erbij te betrekken. De ene keer gebeurt dat subtiel, door bijvoorbeeld de namen van de aanwezige kinderen te noemen. Een andere keer hebben ze een actievere rol, zoals het aansteken van een kaars of het sluiten van de kist. En soms ontstaat het spontaan en vraag ik of het kind samen met mij komt voorlopen bij de rouwauto.
Emoties bij de uitvaart
Als uitvaartbegeleider vind ik het belangrijk dat de aanwezige kinderen zich gezien en op hun gemak voelen tijdens de uitvaart. Hoewel ik de handelingen veelal afstem met de ouders, maak ik ook met de kinderen nog voor de plechtigheid start, op ooghoogte, een praatje. Daardoor stel ik hen meer op hun gemak, wijs ik de plek aan waar ze kunnen zitten en geef nog wat aanwijzingen geven over de taak die ze hebben gekregen. Het is ook voor kinderen een spannende dag. Af en toe merk ik dat ze niet op hun gemak zijn. Soms leg ik dan uit dat we allemaal verdrietig zijn en huilen niet erg is. Als de uitvaart is afgelopen, ga ik nog even naar ze toe om een complimentje te geven: “wat knap dat je zo stil hebt gezeten”, of “ik vind dat je heel goed hebt gedaan”.
Meer aandacht voor kinderen
Crematoria en uitvaartlocaties hebben ook vaker aandacht voor kinderen in het algemeen. Er is dan een speciale kinderhoek of ruimte ingericht met speelgoed en kleurpotloden. Dat kan helpen om afleiding te geven en daarmee ouders meer rust te brengen. Wij hebben speciale knuffels, die we ‘troostmuisjes’ noemen. Zeker voor de kleinere kinderen kan een knuffel afleiding geven en tijdens de uitvaart op schoot zitten. Het is daarnaast een houvast en herinnering aan de overledene. Wat ik ouders altijd adviseer is om kinderen in ieder geval voor te bereiden op de wat gaat komen. Daar help ik hen als uitvaartbegeleider graag bij.